ÖZET
İşveren tarafından sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenmesi ve ödeme belgesinin SGK’ya ibraz edilmesi halinde, SGK tarafından hesaplanarak bulunacak geçici iş göremezlik ödeneği toplamı, işverenin SGK’ya olan borcuna, borcun olmaması hâlinde ise ilk prim borcuna mahsup edilir. İşyerinin kapanmış olması hâlinde ise iade edilir. Daha önce sadece toplu iş sözleşmesi ve kamu işyerleri için olan bu uygulama tüm işverenlere sağlanmıştır.
SİGORTALILARA ÖDENEN GEÇİÇİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİNİN İŞVEREN PRİM BORÇLARINA MAHSUP EDİLMESİNİN USUL VE ESASLARI:
Bilindiği üzere 5510 sayılı yasanın 18 inci maddesinin 6. fıkrasında; “Geçici iş göremezlik ödenekleri toplu iş sözleşmesi yapılan işyerleri ile kamu idarelerinin işverenleri tarafından Kurumca belirlenen usul ve esaslara göre Kurum adına sigortalılara ödenerek, daha sonra Kurum ile mahsuplaşmak suretiyle tahsil edilebilir.” hükmü yer almaktadır. Yine Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin “Geçici İş Göremezlik Ödeneğinin Ödenmesi” başlıklı 40 ıncı maddesinin yedinci fıkrasında;” Kamu idarelerinde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışan sigortalılar ile toplu iş sözleşmesi yapılan işyerlerinde çalışan sigortalılara ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği, yapılacak protokol ile sigortalılar için Kuruma ödenecek sigorta primine mahsup edilmek üzere, işverenleri tarafından Kurum adına sigortalılara ödenebilir. İşveren tarafından sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenmesi hâlinde, işverenin; geçici iş göremezlik ödeneğinin sigortalıya ödendiğini gösterir ödeme belgesinin Kuruma ibrazından sonra, Kurum tarafından hesaplanarak bulunacak geçici iş göremezlik ödeneği toplamı, işverenin Kuruma olan borcuna, borcun olmaması halinde ise ilk prim borcuna mahsup edilir. İşyerinin kapanmış olması halinde ise iade edilir.” hükümleri düzenlenmiş bulunmaktadır. 2016-21 sayılı SGK genelgesinin 6.2. bölümünde 10/7/2018 tarih 2018-26 sayılı genelge ile yapılan değişiklikle bu uygulamadan tüm işverenlerin yararlanması sağlanmıştır.
Mahsuplaşma talebinde bulunan işveren ile SGK İl Müdürlüğü tarafından ekteki matbu protokol karşılıklı imza altına alındıktan sonra, SGK il müdürlüğü tarafından söz konusu protokol ile işyeri bilgileri (işyeri unvanı, işyeri sicil numarası, işyeri adresi ve imzalanan protokolün bir sureti) programa tanımlanır. İşyeri bazında tanımlama yapılması nedeniyle, her şube için ayrı ayrı protokol imzalanması gerekmektedir. Bu uygulamadan faydalanabilmek için; 1) İstirahatli sürelerde çalışanlara hak ettiği ücret tam olarak ödenmeli, 2) Çalışanların istirahatli olduğu sürelerde sigorta prim matrahı ve gün sayısı eksiksiz bildirilmeli, 3) Aylık prim ve hizmet belgesinde “sigortalı istirahatli sürede fiilen çalışmamıştır” kutucuğu işaretlenmelidir. Bu sistemde maktu ücret uygulamasında olduğu gibi işçi ücretini tam alıp geçici iş göremezlik ödeneğini işverene iade etmeyecek; SGK ile yapılan anlaşma gereğince bu ödenekler sigortalıya yatmadan cari ay primlerinden mahsup edilecektir. Başka bir ifade ile raporlu olan bir personelin SGK’ ya bildiriminin tam ve eksiksiz yapılması halinde, SGK tarafından personele yatırılacak olan ödenek tutarı doğrudan işverene aktarılarak mahsup sağlanır. Bu uygulamada, SGK tarafından çalışanlara iş göremezlik ödeneği doğrudan çalışan hesabına değil, işverenin borçlarına mahsup edilmekte dolayısıyla önemli bir iş yükünü de ortadan kaldırmaktadır.
