05/3/2018 tarih 2019/6 sayılı genelge ile uygulaması anlatılan konut kapıcılığı işyerleri (Apartman Yönetimi işyerleri) 01.03.2019 tarihi itibariyle kolay işverenlik kapsamına alınmıştır. Bu kapsamda tescilli olan işyerleri https://uyg.sgk.gov.tr/IsverenSistemi linki üzerinden çalıştırdığı sigortalıların çalışma gün sayılarını ve prime esas kazanç ücretlerini sisteme işledikten sonra, bu parametrelerde bir değişiklik olmadığı sürece herhangi bir belge vermeksizin, bankada adlarına tahakkuk eden primlerini ödeyebileceklerdir. KONUT KAPICILIĞI İŞYERLERİNDE KOLAY İŞVERENLİK UYGULAMASININ USUL VE ESASLARI: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun ek 9’uncu maddesinde 21/3/2018 tarihli ve 7103 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 68’inci maddesiyle yapılan düzenleme ile konut kapıcılığı işyerleri de kolay işverenlik kapsamına dahil edilmiştir.
Kapsamda olan işyerleri hangileridir? 3/3/2004 tarihli ve 25391 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Konut Kapıcıları Yönetmeliğinde konut kapıcısı olarak tanımlanan kişileri çalıştıran konut kapıcılığı (apartman yönetimi) işyeri işverenleri bu kapsamdadır. Kolay işverenlik kapsamına geçiş zorunlu olmayıp, dileyen işverenler bu kapsama geçiş yapabileceklerdir. Ancak kolay işverenlik kapsamına girdikten sonra eski sisteme (Aylık Prim Hizmet Belgesi ve MuhSgk ile bildirim yapma) geçişe izin verilmemektedir. Bu nedenle işverenlerin kolay işverenliğe geçiş işlemlerini onaylayıp tamamladıkları tarihten sonra SGK’nın 2019/6 sayılı genelge hükümlerine göre işlemler yürütülecek olup kolay işverenliğe geçişten önceki dönemler için ilgili mevzuat hükümleri uygulanmak zorundadır. Konut kapıcılığı (Apartman Yönetimi) olarak tescil edilen ve edilecek olan işyeri işverenleri, e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresiyle girecekleri işveren sisteminde bulunan kolay işverenlik ekranında yapacakları işlemler vasıtasıyla kolay işverenlik kapsamına alınmaktadır. Kolay İşverenlik Kapsamında konut kapıcılığı işyerlerinde çalışanların sigortalılık durumu nasıldır? Konut kapıcılığı işyerlerinde çalışanlar 5510 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalılara sağlanan haklardan aynı şekilde yararlanacaktır. Bu sigortalılar hakkında Kanunun uzun ve kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası ve 4447 sayılı Kanunun 46’ncı maddesine göre işsizlik sigortası hükümleri de uygulanacaktır. 5510 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar bir veya birden fazla işveren yanında çalışabileceklerinden, konut kapıcılığı işyerlerinde çalışan sigortalılar da gerek 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi gerekse ek 9’uncu madde kapsamında aynı sürede bir veya birden fazla işveren yanında sigortalı olabilecektir.
Konut kapıcılığı işyerlerinde çalıştırılan sigortalıların, ev hizmetlerinde uygulanan kolay işverenlikte olduğu gibi ek 9 uncu madde kapsamındaki çalışmalarında ay içinde 1 ila 9 gün veya 10 gün ve üzeri çalışma şeklinde bir ayrım yapılmamaktadır. Konut kapıcılığı işyerlerinde çalışanların sigortalılıkları; bu kapsamdaki çalışmaların sona erdiğinin SGK’ ya bildirilmesi, aylık talebinde bulunulması veya sigortalının ölümü halinde sona erecektir.
Konut kapıcılığı işyerlerinde kolay işverenliğe geçişte yapılacak işlemler nelerdir? 1/3/2019 tarihinden önce tescil edilmiş konut kapıcılığı işyeri işverenlerinin kolay işverenlik kapsamına geçişte yeniden işyeri bildirgesi ve sigortalı işe giriş bildirgesi vermelerine gerek bulunmamaktadır. Ancak tescilli işyerlerinde yeni bir sigortalı çalıştırılmaya başlanılması halinde sigortalı işe giriş bildirgesi verilecektir. 1/3/2019 tarihinden itibaren konut kapıcılığı kapsamında ilk defa sigortalı çalıştırılması halinde işyeri bildirgesi ile sigortalı işe giriş bildirgesinin süresinde verilmesi gerekmektedir. e-Sigorta başvuru ve şifre işlemleri ise mevcut uygulamada olduğu gibi e-Devlet üzerinden yapılabilecektir. Kolay işverenlik kapsamında konut kapıcılığı işyerlerindeki sigortalıların işe giriş bildirgeleri ile ilk işyeri tesciline ilişkin işyeri bildirgesi sigortalının çalışmaya başlayacağı ayın sonuna kadar SGK’ ya gönderilecektir. Örnek 1: 14/5/2019 tarihinde işe alınan bir sigortalıya ilişkin işyeri ve sigortalı işe giriş bildirgesinin en geç 31/5/2019 tarihine kadar SGK’ ya verilmesi gerekmektedir. Bu kişi 31/5/2019 tarihinde işe girmiş olsaydı işyeri ve sigortalı işe giriş bildirgesinin 31/5/2019 tarihinde SGK’ ya verilmesi gerekmektedir. Genelge hükümlerinden anlaşıldığı üzere, kolay işverenlik kapsamında işyeri tescili ve sigortalı tescili ile ilgili yazılımlar SGK tarafından tamamladığında; işverenin başvuru bilgilerine göre işyeri ve sigortalı işe giriş bildirgeleri otomatik olarak oluşturulacak olup işverenlerden işyeri ve sigortalı işe giriş bildirgesi istenmeyecektir.
Konut Kapıcılığı işyerlerinde kolay işverenliğe geçtikten sonra sigorta prim tahakkuk ve ödemeleri nasıl yapılacaktır? Konut kapıcılığı kapsamında çalıştırılanların beyan giriş/güncelleme, teşvik tanımlama ve eksik gün giriş işlemleri https://uyg.sgk.gov.tr/IsverenSistemi linki üzerinden yapılacaktır. 30 günden az gün beyan edilmesi halinde eksik gün belgeleri (Sözleşme vs) SGK tarafından istenilebileceğinden, bu belgelerin işverence saklanması gerekmektedir. Prime esas kazancın, brüt asgari ücret ile bu asgari ücretin 7,5 katı arasında beyan edilmesi gerekmektedir. Konut kapıcılığı işyerlerinde çalışanların %34,5 oranındaki sigorta primleri işverenler tarafından ödenecektir. Bu primin %20’si uzun vadeli sigorta kolları, %12,5’i genel sağlık sigortası, %2’si kısa vadeli sigorta kolları primi olup ayrıca 4447 sayılı Kanuna göre %3 oranında işsizlik sigortası primi de ödenecektir. Sigortalı hissesi, diğer sigortalılarda olduğu gibi %9 uzun vade sigorta kolları, %5 genel sağlık sigortası, %1 işsizlik sigortası primi olmak üzere %15’dir. Kolay işverenlik kapsamında kazanç ve gün beyanı yapıldıktan sonra bu işyerlerinde aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi SGK’ ya verilmeyecektir. Konut kapıcılığı işyerlerinde sigortalı çalıştıran işverenler gün ve kazanç beyanında değişiklik olmadığı sürece, sigortalı için yaptıkları bildirime göre sistem tarafından tahakkuk ettirilecek sigorta primlerini ilgili ayı takip eden ayın sonuna kadar ödemek zorundadırlar. Beyan edilen gün/kazanç, işten ayrılış ya da eksik güne ilişkin bir değişiklik yapıldığında tahakkuk buna göre içinde bulunulan aydan itibaren sistem tarafından güncellenecektir.
Örnek 2- 17/5/2019 tarihinde konut kapıcılığı işyerinde ayda 30 gün süreyle çalıştırılmak üzere işe alınan (A) sigortalısının gün ve kazanç beyanı https://uyg.sgk.gov.tr/IsverenSistemi linkinden 30 gün ve 4.000.00 TL aylık kazanç olarak girilmiştir. Söz konusu sigortalı için tahakkuk ettirilecek sigorta primleri beyan edilen gün ve kazançlarına ilişkin değişiklik yapılmadığı sürece, 2019 Mayıs ve takip eden aylarda sisteme kaydedilen gün ve kazanç üzerinden yapılmaya devam edecektir. Mayıs ayındaki prim tahakkuku, ilgili ayın yanı haziran ayının 15 inden itibaren banka borç sorgularında gösterilecektir. İlgili sigortalının 11/7/2019 tarihinde ücretinin 4.500.00 TL olarak belirlenmesi halinde, 2019 yılı Temmuz ayı içinde işveren sistemine girilerek kazanç 4.500.00 TL olarak güncellenerek 2019 Temmuz ve takip eden aylarda da beyan edilen bu kazanç üzerinden sigorta prim tahakkuku yapılacaktır. Geriye dönük gün ve kazanç değişikliğine, denetim raporu, mahkeme kararı, kamu kurumlarından alınan bilgi ve belgeler hariç olmak üzere izin verilmemektedir. Kolay işverenliğe geçen konut kapıcılığı işyeri işverenlerine, damga vergisi tahakkuku yapılmamaktadır. Konut kapıcılığı işyerlerinde çalışanlar için ay içinde bazı iş günlerinde çalıştırılmadığı ve ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların eksik çalışma nedenleri ve gün sayıları e-SGK işveren sistemi üzerinden çalışmanın geçtiği ayı takip eden ayın onuncu gününe kadar girilecektir. Söz konusu durumda eksik çalışmaya ilişkin bilgi ve belgeler SGK’ ya verilmeyecek ancak gerektiğinde SGK tarafından istenebileceğinden ibraz edilmek üzere işveren tarafından saklanmalıdır. Konut kapıcılığı işyerlerinde uygulanacak idari para cezaları hangileridir? Konut kapıcılığı işyerlerinde sigortalı bildiriminin, işverence çalışmanın başladığı ayın sonuna kadar SGK’ ya yapılması gerekmektedir. Bildirimin yasal süresinde yapılmaması halinde işverene her bir sigortalı için 5510 sayılı kanunun 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında asgari ücret tutarında, Sigortalının işten ayrılması halinde ise sigortalı işten ayrılış bildirgesinin sigortalılığın sona erdiği tarihi takip eden 10 gün içinde verilmesi gerekmekte olup verilmemesi halinde 5510 sayılı Kanunun 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi uyarınca asgari ücretin onda biri tutarında, idari para cezası uygulanacaktır. İşverenlerin yasal süresi dışında bildirim yapmaları halinde bildirim yapılan her bir ay için, işveren hakkında ayrıca Kanunun 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi veya (m) bendi uyarınca idari para cezası uygulanacaktır. Kolay işverenlik kapsamında konut kapıcılığı işyerlerinde çalışanların iş kazası ve meslek hastalığı bildirimleri ve bu kapsamda yapılacak yardımlar, prim teşvik, destek ve indirim uygulamaları, mevcut sistemde olduğu gibi aynen uygulanacaktır. Kolay işverenliğe geçiş aşamasında, çalışan sigortalılardan sistemde işe girişi kayıtlı olmayanların olması durumunda, sigortalı işe girişler sisteme tanımlanmadığı sürece kolay işverenliğe geçiş yapılamamaktadır. Bu durumda sigortalıları bulunan işverenlerin gerekli işe giriş işlemlerinin yapılabilmesi amacıyla işyerinin bağlı bulunduğu SGK’nın ilgili birimine müracaat etmeleri gerekmektedir. Konut kapıcılığı işyerlerinde kolay işverenlik uygulaması, yeni bir uygulama olup işverenler yönünden damga vergisi tahakkuk etmemesi, bir kere sisteme kayıt olduktan kayıt bilgilerinde değişiklik olmadığı sürece belge verilmemesi, bürokratik işlemlerin az olması gibi bir çok yönden faydalı olup, konut kapıcılığı işyerlerindeki işverenlerin kolay işverenlik sistemine geçmelerini önermekteyiz.
