Gelir tablosu, müşteri satışları ve dahası… İşte bilinmesi gereken anahtar finansal raporlar:
Startup’lar için muhasebe denilince akla ilk gelen şey, mevzuata uyum ve vergi için kayıtların güncel tutulmasıdır. Startup’lar için muhasebe ve finansın, büyümeden verimliliğe, işinizin genişlemesine kadar kritik önemi var. Startup’lar için bilinmesi gereken en önemli finansal raporlar ise şöyle sıralanabilir:
Gelir Tablosu (Kar veya Zarar ve Diğer Kapsamlı Gelir Tablosu)
Bir Startup için en önemli finansal rapor gelir tablosudur. TMS (Türkiye Muhasebe Standartları)’ye göre, gelir tablosunun diğer ismi Kar veya Zarar ve Diğer Kapsamlı Gelir Tablosudur. Bu tablo bir dönem içerisinde bir startup’ın ne kadar gelir ve gideri olduğunu gösterir. Muhasebedeki hesapları doğru kurgularsanız giderlerin nereye harcandığını ve gelirlerin hangi satış kanallarından geldiğini gelir tablosunda görebilirsiniz. Mesela, gelir tablosuna bakarak reklam gelirlerinden ya da ürün satışlarından ne kadar kazandığınızı görebilirsiniz. Yine aynı şekilde seyahat masraflarınızın ne kadar olduğunu, IT giderlerinizin veya genel yönetim giderlerinin ne olduğunu gelir tablosu ile öğrenmeniz mümkün. Hesap planını ve muhasebe sistemini doğru kurgulayarak herbir iş kolu için gelir ve harcama kategorilerini gelir tablosu ile görmek mümkün.
Startup’lar gelir tablosunu düzenli olarak her ay takip etmelidir. Bununla birlikte trendlere bakmak, cari dönem sonuçlarını geçen yılın aynı dönemi ile karşılaştırmak ve gerçekleşen son ayı önceki aylarla kıyaslamak mevcut durumunuz hakkında fikir verecektir. Bu size neyin iyi gidip neyin iyi gitmediği hakkında çok şey söyleyecektir. Yine aynı şekilde gelir tablosu ile en çok kar eden iş kolunu tespit etmek mümkün. İşinizi gelir tablosu ile analiz ederek gelirlerinizi de arttırabilirsiniz.
Bilanço (Finansal Durum Tablosu)
Bilanço işletmenizin fotoğrafı gibidir, herhangi bir zamanda işletmenin varlıkları yani yatırımları ile bu yatırımların hangi kaynaklarla yapıldığını gösterir. Startup için varlıklar (aktifler) diyince akla ilk gelenler ticari banka hesapları, müşterilerden alacaklar, ve ticari mallar gibi dönen varlıklar olabilir. Bununla birlikte bilançonuzda, işletmenizde kullandığınız uzun vadeli yatırımlar yani demirbaşlar, maddi duran varlıklar ve mali duran varlıklar da bulunur. Kaynaklarda ise mali borçlar, ticari borçlar gibi kısa ve uzun vadeli borçlar ile öz kaynaklar yer alır.
Muhasebenin temel denklemi bilançodaki varlıkların kaynaklara eşit olmasıdır. Aktifler, borçların ve öz kaynakların toplamından oluşur. Buradan çıkarılacak sonuç, elinizde olan ile borcun farkı sermayedir ve farkın pozitif yönde artması sermayeye katkı sağlar.
Bilanço yorumlarken kısa vadeli yatırımlarınızla kısa vadeli borçlarınıza önem vermelisiniz çünkü aradaki fark çalışma sermayenizi oluşturur ve çalışma sermayesi ne kadar fazla olursa faaliyetiniz için de o kadar fazla nakit akışı sağlamış olursunuz. Likitideniz düşükse nakit akışı sıkıntısı çekmeniz muhtemeldir.
Ticari Alacak Yaşlandırması
İş kurmak, sonrasında satış yapmak ardından fatura kesmek işin başlangıcıdır. Ancak, yapılan bu satışların ödendiğinden ve tahsilatının yapıldığından da emin olmalısınız. Ticari alacakları yaşlandırma raporu, tahsilat yapma performansının ne olduğunu gösterir. Alacak yaşlandırma raporunda devamlı geç ödeyen müşterileri, zamanında ödeme yapanları ve borcunu geciktirmeye başlayanları görebiliriz. Ayrıca vadesi geçen tüm müşteri bakiyelerini takip de edebiliriz.
Ödemesini zamanında yapan müşterilerle çalışıyorsanız şanslı sayılırsınız ancak iyi müşteri seçmek de startup’lar için çok önemlidir. Dürüst ve mali yapısı güçlü şirketlerin çoğu, zamanında ödeme yapar ancak bazıları daha az güvenilirdir ya da finansal açıdan sıkıntıları vardır ve bu yüzden geç ödeme yaparlar. Bu durum sizin nakit akışınızda noksanlıklara sebep olur ve uzun vadede sürdürülebilirlik için risk yaratır. Bu risk markanıza zarar verebilir.
Müşteri Satış Raporu
Borcu olan müşterileri nasıl takip ediyorsanız, en çok satış yaptığınız müşterileri de takip etmek bir girişiminiz için çok değerlidir. Bu rapor, bir dönem içerisinde müşteri bazında ne kadar satış yaptığınızı gösterir. Birçok sektörde aynı müşteriye tekrar satış yapabilmek çok zordur. Kaliteli müşterilerle iyi ilişkiler kurmak; kazançlı, güvenilir ve sağlıklı bir gelir akışına dönüşebilir.
Bir sepete çok fazla yumurta koymamak gerektiğini sanırım hepimiz biliyoruz. Herhangi bir gelir kaynağına çok fazla bağlı olmak, tek bir kaynaktan çok fazla gelir elde etmek işletmeyi riske sokar çünkü ayrılan bir müşteri tüm işinizi mahvedebilir, şirketinizi iflas ettirebilir. İşte bu sebeple müşteri çeşitliliği yaratabilmek bir startup için olmazsa olmazdır.
Ticari Borç Yaşlandırması
Bir şirketin size ödeme yapması çok uzun sürerse, muhtemelen zor duruma düşersiniz, değil mi? İşte bu yüzden tedarikçilerinize bir iyilik yapın ve zamanında borcunuzu ödeyin. Ticari borç yaşlandırma raporunuz size, kime borçlu olduğunuzu ve ne kadar borcunuz olduğunu bildirir. Ön muhasebenizi güncel tuttuğunuz sürece kime ne kadar borçlu olduğunuzu takip edebilir ve zamanında ödeme yapabilirsiniz.
Geç ödeme, tedarikçi ile aranızda can sıkıcı gelişmelere neden olabilir ve vade farkı ya da diğer maliyetlere yol açabilir. Zamanında ödeme yaparak satıcılardan erken ödeme indirimi alabilirsiniz. İşte bu, girişimci için büyük bir kazanımdır.
İşletmenizin mali durumunu anlama ve önemli finansal kararlar alma konusunda bir finansal danışmana başvurmanızın en doğru karar olacağını unutmayın.
Yazar: Mahmut Olcay Çelik – medium.com
